Kapitein Henno Bloem over de bouw van de windparken Vesterhav Nord & Syd

Online artikel van: Port Esbjerg (2023/11/07) - The only Danish offshore wind project this year nears completion

"We hebben een mijlpaal bereikt", zegt de projectdirecteur van Vattenfall, verwijzend naar de windparken Vesterhav Syd en Vesterhav Nord. Deze zijn bijna klaar om stroom te leveren aan 340.000 huishoudens. Het installatieschip Vole au vent heeft onlangs de laatst resterende windturbines geïnstalleerd, die vanuit Esbjerg waren verscheept.

41 turbines van 193 meter hoog zijn nu zo'n vijf tot tien kilometer voor de westkust van Jutland geïnstalleerd. Ze verrijzen majestueus aan de horizon en zijn te zien vanaf de kust in Harboøre en helemaal tot aan Hvide Sande, zo'n 75 kilometer verder naar het zuiden. Een paar weken geleden waren de turbines nog niet klaar. De laatste onderdelen bevonden zich nog aan boord van de Vole au vent, die was afgemeerd in de haven van Esbjerg, terwijl de kapitein een rondleiding gaf door zijn schip.

"Je kijkt naar de laatste wieken die voor dit project worden geïnstalleerd", zei kapitein Henno Bloem toen met een glimlach terwijl hij naar het dek knikte vanaf zijn commandopost op de brug. Hij wees naar de wieken die stevig op het dek waren vastgebonden – zo groot dat de mannen die er omheen liepen net mieren leken. De giek van de kraan kan tot 105 meter hoog reiken. De werkhoogte voor dit project liep op tot 17 meter boven zeeniveau wanneer de Vole au vent zijn poten op de zeebodem zette zodat de kraan wieken, nacelles en masten op hun plaats kon hijsen.

Vanaf juni maakte de kapitein deel uit van de bemanning die de Vesterhav Nord- en Vesterhav Syd-turbines op zee installeerde. 41 windturbines van 8,4 MW. Dit jaar ook het enige offshore windproject in Denemarken. Volgens Vattenfall, het energiebedrijf dat eigenaar is van het project, zullen de 41 turbines een totale output hebben van 344 megawatt. Dat is genoeg voor het jaarlijkse stroomverbruik van meer dan 350.000 Deense huishoudens. "We hebben een mijlpaal bereikt", zegt Vattenfall's projectdirecteur Mathilde Damsgaard. “De windparken zijn zo goed als klaar voor exploitatie; er resten ons enkel nog de laatste installatiewerken en de uitvoering van technische tests.”

Een officieus snelheidsrecord

De turbines werden geïnstalleerd vanaf de Vole au vent, een schip van 140 meter lang en 40 meter breed. Volgens de kapitein verliep het installatieproject vanuit Esbjerg soepel en grotendeels volgens schema. Tijdens de eerste fase in juni, bij rustig weer, begon de bemanning meer en meer te werken als een goed geoliede machine. Zo goed zelfs dat het slechts 13 uur duurde om één turbine te installeren.

Maar zoals zo vaak, ging er dan toch iets mis. Door een onverwachte vertraging moest de bemanning enkele wieken terughalen in plaats van ze op de turbine te installeren. En toen sloeg het weer om. "Zoiets gebeurt bijna altijd, maar het project is heel goed beheerd", legt de kapitein uit. Toch heeft het lang geduurd voordat het project groen licht kreeg en de turbines voor de kust van Jutland konden worden geïnstalleerd. 

Het politieke besluit werd genomen via het Energieakkoord dat al in 2012 werd gesloten en Vattenfall won de aanbesteding in december 2016. Met andere woorden, het project heeft lang op zich laten wachten en werd uitgesteld door klachten van omwonenden. Als gevolg daarvan veranderde Vattenfall de locatie van de windturbines door ze zo ver mogelijk van de kust weg te plaatsen. Maar nu zijn de windparken dus bijna klaar.

Het is complex werk, maar het is nu bijna klaar: alle kabels zijn gelegd om de turbines aan te sluiten, ingekapseld in de funderingen en stevig vastgemaakt. Tien turbines zijn vastgemaakt aan een transmissielijn, die verbonden is met het land. Ook de vier landkabels liggen nu op hun plaats. Het was een uitdaging om ze diep genoeg in de zeebodem te verankeren zodat ze de komende 25 tot 30 jaar veilig op hun plaats zouden blijven. Bij dit deel van het project waren verschillende schepen betrokken.

"Het offshore werk aan kabels dicht bij de kust, de zogenaamde golfbrekerzone, is zeer gevoelig voor de hoogte van de golven. We kunnen niet aan de laatste details werken als we golven van meer dan 80 centimeter hebben, en dat kan in deze tijd van het jaar een uitdaging zijn", legt Damsgaard uit. Als projectdirecteur van Vesterhav Nord en Vesterhav Syd staat ze aan het hoofd van de stuurgroep die leiding geeft aan het volledige team van 90 mensen die hard werken om het project op te leveren.

Nog één mast op het dek

Een paar weken geleden, terug op de Vole au vent, stond kapitein Bloem op het dek te kijken naar de laatste mast die toen nog geïnstalleerd moest worden. De mast lag op het dek naast de laatste wieken. Hij knikte naar een collega die op het dek langsliep, een van de 74 mensen aan boord, van wie er 35 op het schip bleven terwijl de rest aan de installatie op zee werkte. Slechts vier van hen zijn vrouwen. Voor de laatste reis werd de hele bemanning nog een keer vervangen. Kapitein Bloem is telkens zes weken op het schip en heeft daarna een vergelijkbare periode vrij.

Het schip lag iets meer dan een week in de haven te wachten op beter weer voordat de laatste onderdelen konden worden geïnstalleerd. Daarna voer het schip terug naar Esbjerg en werd de uitrusting voor het installeren van de windturbine gedemonteerd.

Het enige offshore windproject in Denemarken dit jaar

Naast het op zijn plaats krijgen van de gigantische onderdelen van de windturbine, is ook het aankoppelen en aansluiten van de elektronische componenten een hele uitdaging. Dit werk is nog in volle gang en zal nog wel even doorgaan. De kabelsystemen in de turbines moeten grondig getest en proefgedraaid worden, terwijl de herfstwinden op de wieken en masten inbeuken.

"Werken aan een windturbine, dat is best een bijzondere werkomgeving", vertelt Damsgaard. De nacelles aan de top van de masten kunnen meters heen en weer zwaaien. Ze is trots op haar project en behoorlijk tevreden met de huidige status. "Dit is het enige offshore windproject in Denemarken dit jaar, en het heeft al een heel lange weg afgelegd. Vattenfall is er al sinds 2016 mee bezig en we hebben onderweg verschillende obstakels moeten overwinnen", legt ze uit.

Vattenfall heeft bijvoorbeeld nauw samengewerkt met omwonenden en lokale autoriteiten. Daarnaast hebben eigenaars van vakantiehuizen en omwonenden aandelen kunnen kopen om zo mede-eigenaar van het project te worden. Dat maakt het proces niet alleen bijzonder, maar volgens Damsgaard ook een goede leerervaring.

Complex project

De windparken Vesterhav Nord en Vesterhav Syd vormden een bijzonder complex project, omdat Vattenfall de stroom direct aan land brengt naar een transformator aan land. In het verleden werden bij Deense projecten meestal transformatorstations op zee gebruikt.  De onshore oplossing heeft een paar extra uitdagingen met zich meegebracht. 

"We hebben hiermee geworsteld, maar hebben een uitstekende samenwerking gehad tussen de partijen en de leveranciers. Onze uitdagingen varieerden van Covid-19 tot de oorlog in Oekraïne en de verhoogde staalprijzen, maar ik heb ook een extreme bereidheid ervaren van de spelers in de industrie om er een succes van te maken”, zegt Damsgaard.